واکاوی عدم توفیق چهارمحال وبختیاری در مسابقات سراسری قرآن

مراسم اختتامیه مرحله نهایی چهل وهفتمین دوره مسابقات سراسری قرآن کریم در بخش آوایی که از 12 آذرماه در دو بخش بانوان و آقایان به میزبانی تبریز آغاز شده بود، با گذشت 18 روز، به ایستگاه پایانی رسید و روز گذشته 29 آذرماه با معرفی برگزیدگان به کار خود پایان داد.

مرحله پایانی بخش آوایی این رویداد مهم قرآنی با حضور 225 نفر آقا و بانو برگزار شد که سهم چهارمحال و بختیاری از این تعداد، یک متسابق در رشته حفظ 20 جزء بود. رضا عنایتی، دانشجوی اصفهانی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد در رشته هوشبری است که باوجود برخورداری از تجوید و صوت و لحن مطلوب نتوانست عنوانی را در این رقابت قرآنی کسب کند. همچنین مرحله پایانی بخش معارفی دوم تا ششم دی ماه به میزبانی شهر مقدس قم برپا خواهد شد که از استان یک زوج قرآنی اهل فرخشهر در فینال رشته های نهج البلاغه و صحیفه سجادیه حاضر هستند. به این ترتیب امسال از حیث کمی، شرایطی به مراتب بدتر از سال های پیشین را در عملکرد استان شاهد هستیم.

اگرچه کسب نتایج در این یا آن صحنه مسابقات قرآن هدف غایی فعالیت های قرآنی و ترویج و نشر فرهنگ قرآنی در میان مردم و در لایه های گوناگون جامعه نیست اما علاوه بر تمام آثار و برکات این دست رویدادهای قرآنی خاصه مسابقات سراسری اوقاف به عنوان حرفه ای ترین و اصلی ترین مسابقات سالانه قرآن، نگاهی به عملکرد قرآنیان هر استان در این رقابت ها می تواند محک خوبی برای سنجیدن سطح این فعالیت ها و توفیق یا عدم توفیق و میزان رشد و پیشرفت در حوزه فعالیت های قرآنی به ویژه آموزش عمومی و تخصصی قرآن کریم و نیز احصای ضعف و قوت ها در این حیطه باشد تا برنامه ریزی دقیق تری برای آینده از سوی متولیان صورت گیرد.

خبرگزاری ایکنا برحسب رسالت خود در سال های اخیر با تهیه گزارش های متعدد و مفصل، برپایی میزگرد و گفت وگو با تعداد زیادی از کارشناسان قرآنی به واکاوی علل و ریشه های عدم توفیق قرآنیان این استان در صحنه بزرگ ترین، مهم ترین و حرفه ای ترین مسابقات قرآن پرداخته است که بار دیگر اهم برخی از این نکات را با هم مرور می کنیم.

استعدادهای درخشان قرآنی در چهارمحال وبختیاری

همه کارشناسان و فعالان قرآنی استانی و ملی بر این نکته اذعان دارند که استعدادهای قرآنی فراوانی در جای جای چهارمحال و بختیاری به ویژه در زمینه حفظ و قرائت وجود دارد که این افراد خاصه در حوزه قرائت قرآن و در مقایسه با قاریان دیگر استان ها به مراتب قوی تر و خوش خوان تر هستند اما به دلیل ضعف در آموزش و نبود فضای قرآنی پویا و مطلوب، کمبود اساتید خبره و نیز نبود انگیزه کافی، در غالب موارد شکوفا نمی شوند.

شاهد مثالش نوجوانان بانشاط و باطراوت قرآنی در مرحله استانی سی ویکمین دوره مسابقات قرآن کریم بسیج استان است که چندی پیش شاهد اجراهای بعضاً خوبشان بودیم و این استعدادهای درخشان قرآنی اگر هدایت شوند و در محضر استاد پرورش یابند، قطعاً اتفاقات خوبی را در سال های آینده در عرصه مسابقات مهم قرآنی برای استان رقم خواهند زد.

اما باید پرسید نوجوان یا جوانی که آموزش می بیند و وقت و نیروی خود را برای تمرین و ارتقای قرائتش صرف می کند در چه بستر و فضایی باید این تمرینات را ارائه دهد؟ در کدام محفل یا دورهمی قرآنی با حضور استاد فرصت می یابد که تلاوت خود را ارائه دهد و اشکالات و ایرادات را با راهنمایی استاد رفع کند و مسائل ریز و فنی قرائت را متوجه شود؟ یا حافظ قرآن در روستایی دورافتاده که از نظر حُسن حفظ مشکلی ندارد در کجا باید صوت و لحن و تجویدش را تقویت کند تا بتواند در صحنه مسابقات حرفی برای گفتن داشته باشد.

وقتی قاری یا مرتل یا حافظ هیچ محفلی برای تلاوت نداشته و جز در مسابقات قرآن فرصت نشستن در صحنه و تلاوت در جمع را پیدا نمی کند، یقیناً در این مجال اندک فضای مسابقه ای و با اضطراب و استرس، حتی اگر از بالاترین درجه اعتماد به نفس برخوردار باشد نمی تواند قرائت واقعی و مطلوب خود را اجرا کند.

نوجوان و جوان امروز دارای قدرت تحلیل بالایی بوده و در هر عرصه که ورود کند با بررسی شرایط موجود نتیجه گیری نهایی را پیش خود انجام می دهد، اگر تکریم چهره ها و فعالان قرآنی به شیوه عزت مندانه در جامعه رواج یابد و نحوه برخورد در قبال قرآنیان مطلوب باشد، طبعا ً مبلغ، مشوق و عاملی انگیزشی برای نسل جدید و سایر مردم ایجاد می شود تا مسیر افراد قرآنی را ادامه دهند.

ضعف در حوزه های زیربنایی و روبنایی فعالیت های قرآنی

یکی از مشکلات زیربنایی در فضای قرآنی استان، فقر محافل قرآنی و کرسی های تلاوت است که می توان با رونق دادن به محافل و مجالس قرآنی با حضور اساتید کشوری و قاریان استانی، زمینه تشویق و کسب تجربه را برای قاریان قرآن کریم فراهم کرد حال آنکه این فضا در استان وجود ندارد. مرتلان، حافظان و قرآنیان استان از گذراندن کارگاه ها و دوره های تخصصی نوین و به روز با حضور اساتید برجسته کشوری محروم هستند. امروزه مباحث نوین قرآنی در حوزه تجوید، صوت و لحن و غیره مطرح است که بسیاری از متسابقان ما از آن بی اطلاعند و این آموزش ها باید در استان ارائه شود.

به جز چند مورد خاص، باید گفت که مربی متخصص و مجهز به مباحث نوین قرآنی در استان نداریم و می طلبد که در راستای تربیت مربی توانمند و متخصص و کارآمد، کار ویژه انجام شود. همچنین حضور چهره های تکراری و دست به دست شدن همه ساله رتبه ها توسط یک عده محدود از متسابقان انگیزه را از دیگر قرآنیان سلب می کند. به نظر می رسد نگاه نهادها و مسئولان مربوطه به مسابقات قرآن جدی نیست و باید گفت که ادارات متولی قرآنی باید در ساحت پشتیبانی و حمایت کار فعال و در حوزه هایی چون برگزاری کارگاه ها، مسابقات قرآن و غیره تسهیل گر باشند. کار اصلی اما باید بر عهده مؤسسات و مراکز قرآنی مردم نهاد باشد که این مراکز اگر تقویت شوند می توانند بستر پرورش استعدادها باشند لذا می طلبد که از نقش دستگاه ها و ادارات حتی الامکان کاسته و حوزه عمل و اختیار را برای مؤسسات قرآنی مردمی فراخ تر کنیم.

آموزش تخصصی قرآن در استان نداریم

آموزش تخصصی رشته های مختلف اعم از تجوید، صوت و لحن، وقف و ابتدا و ... در استان وجود ندارد و حضور مقطعی و موردی این یا آن استاد تراز اول ملی نمی تواند سودمند باشد بلکه قاریان و حافظان نیازمند کلاس ها و دوره های مستمر طولانی مدت هستند تا سطح متسابقان به حد مطلوبی برسد. در استان ما اگر فردی رتبه ای را در سطح ملی کسب کرده حاصل کار و تلاش خودش است یعنی یک فرایند نظام مند را در استان شاهد نیستیم که منجر به تربیت چهره های قوی و توانمند شود. عیسی خورشیدی را باید تنها حافظ بین المللی قرآن کریم در کشور دانست که بدون استاد و تنها از طریق گوش دادن به نوار کاست به این مرتبه دست یافته است اما در استان از این ظرفیت هیچ استفاده ای نمی شود.

یک استاد طبعاً در طی یک دوره فشرده آموزشی فرصت نمی کند تمام دانسته های خود را به قرآن آموزان انتقال دهد، ضمن اینکه قرآن آموز در کنار یادگیری مباحث جدید تخصصی باید فرصتی برای تمرین، ارائه به استاد و رفع اشکالات احتمالی داشته باشد که انجام این مهم در طی یک دوره فشرده امکان پذیر نیست بنابراین مطالب ارائه شده از سوی استاد جز درج در دفتر از سوی قرآن آموز و در قالب تئوری فراتر نمی رود و با پایان دوره اگر سؤالاتی برای قرآن آموزان پیش آید، بی پاسخ خواهند ماند.

چرایی ریزش متسابقان مسابقات سراسری قرآن

تجربه نشان داده است که شیوه برگزاری مسابقات قرآن چه در مراحل شهرستانی و استانی و چه در سطح ملی و رضایت یا عدم رضایت شرکت کنندگان از روند اجرایی این رویداد قرآنی از مرحله ثبت نام تا برگزاری، روند داوری و نیز تکریم و تشویق قرآنیان در استقبال یا عدم استقبال افراد از این رویداد قرآنی در سال های بعدی تأثیر مستقیم داشته است. گفت وگو با برخی متسابقان سال های قبل مؤید این مطلب بود که گلایه ها از نحوه داوری ها در مرحله کشوری، اعطای جوایز برگزیدگان یا حتی مشکلاتی که در تأمین هزینه های ایاب و ذهاب متسابقان به محل مسابقات وجود داشت، این افراد را دلسرد و بی انگیزه کرده بود. کم توجهی هرساله مسئولان به متسابقان و افتخارآفرینان استان در عرصه کشور در طی سال های متمادی سبب آسیب به متسابقان و دل زده شدن آنان می شود به ویژه کسانی که برای اولین بار در این عرصه ظهور می کنند و حرفی برای گفتن دارند با مشاهده این شرایط، انگیزه ای برای ادامه کار نخواهند یافت.

اگرچه همگان واقفند که استان محروم چهارمحال و بختیاری در حوزه موقوفات به ویژه موقوفه قرآنی نسبت به دیگر استان ها ضعیف است و درآمد موقوفه ها کفاف کارهای فرهنگی و قرآنی را نمی دهد، اما جا دارد مسئولان امر راهکاری را برای تأمین به موقع و تقویت اعتبارات مسابقات سراسری قرآن کریم در استان بیندیشند تا هم مسابقات در فضایی خوب و قوی برگزار و هم جوایز برگزیدگان این رویداد مهم قرآنی به موقع و در مراسمی فاخر و چشمگیر به این قرآنیان اهدا شود.

قرآنیان مطالبه گری کنند

می توان ادعا کرد که هیچ دستگاهی در نظام اسلامی نداریم مگر آنکه مرتبط با قرآن باشد و باید اینگونه باشد که تمام نهادها نقشی در انس جامعه با قرآن کریم داشته باشند، با اینحال سه دستگاه تبلیغات اسلامی، ارشاد و اوقاف به صورت ویژه تر در مباحث قرآنی ورود دارند و نقش آفرین هستند و لذا اراده مبنی بر توانمندسازی متسابقان باید از جانب این سه دستگاه وجود داشته باشد و اجرایی شود. باید گفت که بخشی از نبود اعتبارات ناشی از عدم پیگیری ها از سوی مسئولان استان است، اگر این پیگیری و مطالبه از جانب استان اتفاق نیفتد، مسئولان نیز به فکر نخواهند بود و نیازی به حمایت نمی بینند بنابراین باید تلاش کرد تا حتی الامکان هم از منابع استانی و هم از تهران، اعتباراتی را برای مسابقات جذب کنیم.

همچنین تجمیع اعتبارات قرآنی و مشخص شدن وظایف و نقش ها سیاستی است که باید در سطح کلان پیگیری شود تا در استان ها شاهد اتفاقات خوب در حوزه فعالیت های قرآنی باشیم. در یکی دو سال اخیر شامل اقدام خوب اداره کل اوقاف و امور خیریه استان مبنی بر برگزاری کارگاه های تخصصی صوت و لحن و تجوید و ... با حضور اساتید تراز اول کشور بودیم که متأسفانه این روند متوقف شد.

در پایان باید تأکید کرد که می طلبد روحیه مطالبه گری را در جامعه قرآنی بیشتر از پیش شاهد باشیم و قرآنیان توقعات خود را با مسئولان مطرح و مطالبه کنند؛ قطعاً مسئولان نیز در قبال این مطالبه ها مکلف به رسیدگی و اجابت خواسته ها هستند. اگر انسجام چهره ها و تشکل ها و مؤسسات قرآنی استان شکل بگیرد و مسئولان ببینند که قرآنیان مثلاً نسبت به تشکیل دوره های تخصصی با حضور اساتید تراز اول ملی مطالبه دارند و در صورت دعوت از استاد حضور قرآنیان نیز پررنگ خواهند بود، قطعاً هزینه خواهند کرد.

انتهای پیام